Φανά Φι
Λαχ
Το Σουφικό Έργο (Αμάλ) έχει σαν
σκοπό το Φανά Φι Λαχ (Εκμηδένιση, διάλυση εν τω ΕΙΝΑΙ), δηλαδή την απάλειψη των
διαφόρων χαρακτηριστικών του εγώ, των διαφόρων συνειδησιακών, νοητικών
καταστάσεων. Υπάρχουν κατά την Σουφική Παράδοση πέντε συνειδησιακές
καταστάσεις:
Ρουχ - Πνεύμα, Παγκόσμια
Ενότητα (Παγκόσμιο και ατομικό ταυτόχρονα, που πηγάζει από το Ακλ, τον
Λόγο-Εγώ, Είναι, που γεννιέται από το Σιρρ Αλλάχ, το ΕΙΝΑΙ)
Καλμπ - Νους, (το
αντικαθρέφτισμα του ΕΙΝΑΙ, νοητική σύλληψη του ΕΙΝΑΙ)
Ιχφα - Διαίσθηση, ατομική
θεώρηση, ατομική συνείδηση, νόηση
Χάφι - Διανόηση
Σιρρ - Συνείδηση του
αντικειμένου, αντίληψη.
Το Φανά έχει πέντε Βαθμίδες.
Εννοείται ότι προηγείται ο έλεγχος και το ξεπέρασμα του κατώτερου εαυτού (ναφς)
και η απάρνηση του εξωτερικού κόσμου.
1) Έλεγχος της αντίληψης,
απάλειψη της αντίληψης ενός εξωτερικού κόσμου, ανεξάρτητου από την Συνείδηση.
2) Έλεγχος της διανόησης, απάλειψη της
διανοητικής ενέργειας, που εξαντλείται στην νοητική σύλληψη και δεν αποκαλύπτει
το Πραγματικό.
3) Έλεγχος της διαίσθησης, απάλειψη της ατομικής
συνείδησης και της μέριμνας μίας ατομικής σωτηρίας, εγκατάλειψη στην Ίδια την
Πραγματικότητα, (που οδηγεί στην απάλειψη οποιασδήποτε διάκρισης ανάμεσα στο
εγώ και το Παγκόσμιο).
4) Έλεγχος του εσωτερικού νου, σε τρία στάδια,
ως παγκόσμιου ΕΙΝΑΙ, ως καθαρής σύλληψης του ΕΙΝΑΙ, ως απάλειψη οποιασδήποτε αντίληψης περί του
ΕΙΝΑΙ, ώστε να αποκαλυφθεί το ΕΙΝΑΙ ΚΑΘ΄ ΕΑΥΤΟ.
5) Κατάσταση Ρουχ, μόνο η
Ενότητα γίνεται αντιληπτή. Η Σταθεροποίηση στην Πέμπτη Κατάσταση ονομάζεται
μπακά (Διαμονή εν τω ΕΙΝΑΙ), είναι η Απορρόφηση στην Θεότητα.
Στον Σουφισμό οι διάφορες
συνειδησιακές, νοητικές, καταστάσεις αντιμετωπίζονται αφηρημένα, ως
λειτουργίες, αλλά και ως λειτουργίες μίας μυστικής φυσιολογίας όπου ονομάζονται
λατάιφ (LTF, Λατάιφ, λεπτό, αόρατο, λειτουργία, συνείδηση, κατανόηση) και
εντοπίζονται στο μυστικό σώμα (τζισμ-ι-λατάιφ) του οποίου αντίγραφο είναι το
υλικό σώμα και συνδέονται με κάποιες περιοχές του υλικού σώματος. Επίσης, όταν
χρησιμοποιούμε το άδειασμα του νου, δηλαδή την απόρριψη όποιας πληροφορίας
εισέρχεται στο νοητικό πεδίο, τότε μετά από κάποιο διάστημα όλα αυτά που εισέρχονται
στο νοητικό πεδίο παύουν να έχουν σημασία, είτε υπάρχουν είτε όχι, και τελικά ο
νους μένει ουσιαστικά κενός, και αυτό μας αποσπά από την νοητική δραστηριότητα
και μας οδηγεί στην κατάσταση που αναφέραμε πιο πάνω, πέραν του νου. (Αυτή η
πρακτική χρησιμοποιείται από τους νηπτικούς πατέρες της ανατολικής χριστιανικής
παράδοσης και είναι γνωστή ως «καθαρά προσευχή»). Υπάρχουν τέσσερα είδη
λογισμού εδώ: ο απλός που συνδέεται με την αντίληψη, ο σύνθετος ή εμπαθής, που
συνδέεται με την διανόηση, την φαντασία, την μνήμη κ.λπ, ο απαθής που συνδέεται
με την απαθή βίωση της ύπαρξης, και αυτή καθ’ αυτή η λειτουργία του λογισμού. Η
υπέρτατη κατάσταση καθιστά την νόηση
άμορφη, ασχημάτιστη, απερίσπαστη ώστε να βιώσει την ίδια την Πηγή της
Ύπαρξης, το Είναι, την Θεότητα. Επίσης, αυτή η πρακτική του αδειάσματος του
νου, της απελευθέρωσης της συνείδησης ώστε να μην κρατιέται πουθενά ώστε να
ρέει ανεμπόδιστα, χρησιμοποιείται σε ορισμένες σχολές του Ζεν, τις σχολές της
βαθμιαίας φώτισης, Σότο Ζεν. Εδώ τα διάφορα είδη λογισμού, αντιμετωπίζονται
χωρίς διάκριση. Η υπέρτατη κατάσταση, το Σατόρι, αν και προβάλλει ξαφνικά, εν
τούτοις έχει προηγηθεί πολύχρονη άσκηση).
Τέλος υπάρχει ένας πιο άμεσος
τρόπος να περάσουμε πέραν του νου με την ολοκληρωτική και άμεση απόρριψη των νοητικών
διαδικασιών (χρησιμοποιείται σε ορισμένες σχολές του Ζεν). Είναι αυτό που λέμε
Άμεσος, Αληθινός Διαλογισμός και που ταυτίζεται με την ίδια την Αφύπνιση. Άμεσο
Διαλογισμό λοιπόν ονομάζουμε την Δράση της ΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ που τοποθετείται πέραν
της διαδικασίας (είναι το τέλος όλων των διαδικασιών), πέραν του χρόνου
(συμβαίνει εδώ, τώρα, στην αιωνιότητα).
Αληθινός Διαλογισμός δεν είναι κάποια πράξη με αρχή, διάρκεια,
μεταβολές, ποιοτική αλλαγή, επίτευξη κ.λπ. Ο Αληθινός Διαλογισμός είναι μια κι
έξω, πέραν του χρόνου, συμβαίνει ξαφνικά, χωρίς λόγο, χωρίς διαδικασίες, και
αποκαλύπτει όλο το ΒΑΘΟΣ του ΕΙΝΑΙ, την Αιωνιότητα, την Ελευθερία, την
Μακαριότητα. Το πώς και το γιατί είναι μικροερμηνείες του «μυαλού» που δεν
κατανοεί. Αυτοί που κατανοούν απλώς ΒΙΩΝΟΥΝ. Αυτός ο Άμεσος Τρόπος
υποδεικνύεται αλλά δεν μπορεί να διδαχθεί. Δεν υπάρχει κάτι να διδαχθεί.
Πηγή: «ΘΡΗΣΚΕΙΟΛΟΓΙΑ»
(Από τον Κωνσταντίνο Προκοπίου).
